Τοποθεσία
Το χωριό είναι τοποθετημένο μέσα σε μια στενόμακρη κοιλάδα που χωρίζει τους δύο μεγάλους ορεινούς όγκους που στέκουν επιβλητικά από πάνω του.
Ο οικισμός είναι χτισμένος πάνω σε ένα λόφο με απόκρημνη κατάληξη προς τα βορειοανατολικά της κορυφής του, που δεσπόζει πάνω από τον χείμαρρο με το όνομα Μάκελος, ο οποίος κατεβαίνει από τα βουνά και καταλήγει μετά από μερικά χιλιόμετρα στα Καρδάμυλα στη θάλασσα.
Στα δυτικά του Πιτυούς βρίσκεται το βουνό με την ονομασία Όρος, που αποτελεί τη δεύτερη ψηλότερη κορυφή (1.126 μέτρα) της Χίου, μετά από αυτή του γειτονικού Πελλιναίου (1.297 μέτρα ύψος), με το οποίο απαρτίζει ένα συμπαγή ορεινό όγκο, από τους σημαντικότερους και ψηλότερους στα νησιά του Αιγαίου.
Στα ανατολικά του χωριού βρίσκεται το άκρο του μεγάλου οροπεδίου του Αίπους που εκτείνεται σε βάθος έως και 10 χιλιομέτρων. Ξεκινάει πάνω από τον Βροντάδο και τερματίζει εκεί, στη κοιλάδα του Πιτυούς. Είναι ένα οροπέδιο με καρστικά ασβεστολιθικά πετρώματα, σμιλεμένα από τη διαβρωτική δράση του νερού που δημιουργεί πολλές μικρές και μεγάλες σπηλιές και καταβόθρες. Είναι ξηρό και άνυδρο, με φρυγανική βλάστηση και ελάχιστα σημεία τεχνητών αναδασώσεων.
Κλίμα
Το τοπικό μικροκλίμα στο χωριό, έχει στοιχεία ηπειρωτικά με σχετικά βαριούς χειμώνες και ξηρά αλλά δροσερά καλοκαίρια. Το σημείο στο οποίο είναι χτισμένο το χωριό, ανάμεσα στους μεγάλους ορεινούς όγκους, διαμορφώνει ξεχωριστές συνθήκες, καθώς από τη μια μεριά «φιλτράρονται» σαν χωνί οι βόρειοι άνεμοι από τη θάλασσα των Καρδαμύλων ενώ από την άλλη μεριά οι ορεινοί όγκοι συγκρατούν τα σύννεφα της βροχής πάνω στις κορυφές τους. Οι ομίχλες είναι αρκετά συνηθισμένες κατά τους χειμερινούς μήνες, ενώ βροχές και χιόνια δεν σπανίζουν επίσης, ακόμη και τις μέρες που η πόλη της Χίου ή ο νότος του νησιού έχει ηπιότερο καιρό.
Χλωρίδα και πανίδα
Η κοιλάδα στην οποία βρίσκεται το χωριό, είναι γεμάτη από καλλιέργειες ελιάς, ενώ δεν λείπουν και οι συκιές, οι αχλαδιές, οι καρυδιές, οι αμυγδαλιές, τα αμπέλια και οι μονοετείς καλλιέργειες κηπευτικών κλπ. Στα πιο ορεινά σημεία προς τα νοτιοδυτικά του χωριού, υπάρχουν πευκοδάση, αλλά μπορεί κανείς να βρει παντού βελανιδιές, αγριελιές, πουρνάρια, τσικουδιές, χαρουπιές, δάφνες κλπ
Τα οικόσιτα ζώα πλέον, περιορίζονται σε λίγα κοτέτσια, κουνέλια και μικρά χοιροστάσια κοντά στον οικισμό. Υπάρχει επίσης ένας μικρός πληθυσμός ζώων εργασίας, γαϊδούρια, μουλάρια και άλογα. Συνηθίζεται πολλοί χωρικοί να διατηρούν λίγες κατσίκες ή πρόβατα για οικιακή χρήση. Μια μικρή μονάδα με αγελάδες υπάρχει στη βόρεια έξοδο του χωριού προς Καρδάμυλα. Όμως το σήμα κατατεθέν του χωριού είναι η τεράστια ποιμενική παράδοση και ο πληθυσμός σε αιγοπρόβατα, για τα οποία θα γίνει λόγος παρακάτω.
Η άγρια πανίδα του χωριού είναι εξίσου ενδιαφέρουσα, καθώς μπορείς να συναντήσεις αλεπούδες, λαγούς, κουνάβια, σκαντζόχοιρους, βατράχια και ερπετά όπως σαύρες, λαφιάτες, δενδρογαλιές και οχιές. Οι τελευταίες, του τοπικού είδους της Οθωμανικής οχιάς, είναι και το μόνο ζώο της περιοχής, που συνιστά κάποια απειλή για τον άνθρωπο εάν βέβαια απειληθεί πρώτα από αυτόν.
Υπάρχουν επίσης αετοί, γεράκια, κοράκια, κουκουβάγιες, καρδερίνες, και πάρα πολλές πέρδικες. Η κοιλάδα του Πιτυούς είναι ένα από τα πιο δημοφιλή περάσματα αποδημητικών πουλιών της Χίου για αυτό και θεωρείται σημαντικός κυνηγότοπος από τους γνώστες, αλλά και ιδανικό σημείο για τα παρατηρητήρια των Ορνιθολογικών Εταιριών και συλλόγων.
Δημογραφικά στοιχεία
Παρόλο που στην τελευταία απογραφή του 2021, απογράφηκαν 124 κάτοικοι, ο σημερινός πραγματικός πληθυσμός του χωριού δεν ξεπερνάει τους 40-50 μόνιμους κατοίκους τον χειμώνα. Ωστόσο τα καλοκαίρια, στις γιορτές του Πάσχα και των Χριστουγέννων και σε πολλά χειμερινά σαββατοκύριακα στο χωριό βρίσκονται μερικές επιπλέον εκατοντάδες χωριανοί που μένουν στη πόλη της Χίου, τη Χώρα, ή έρχονται από άλλες περιοχές και ανοίγουν τα κλειστά τους σπίτια. Οι μόνιμοι κάτοικοι στη πλειοψηφία τους είναι συνταξιούχοι ναυτικοί και αγρότες, υπάρχει όμως τα τελευταία χρόνια ένας μικρός αλλά διαρκώς αυξανόμενος αριθμός ιδιοκτητών και εργαζομένων στις νέες επιχειρήσεις εστίασης και τουρισμού.
Εξέλιξη πληθυσμιακών δεδομένων
ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΤΟ ΠΙΤΥΟΣ *
1920: 455 κάτοικοι
1928: 573 -/-
1940: 602 -/-
1951: 513 -/-
1961: 343 -/-
1971: 259 -/-
1981: 269 -/-
1991: 274 -/-
2001: 393 -/-
2011: 257 -/-
2021: 124 -/-
* στοιχεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας